Gdzie znaleźć odpowiedzialny prezent?

Nadchodzi magiczny czas świąt, mniej lub bardziej oczekiwanych spotkań z rodziną, wyjazdów urlopowych i prezentów! Szaleństwo komercyjne ogarnęło wszystkie markety tuż po początku listopada, a wszyscy tylko czatują na nasze portfele wciskając nam towary z mikołajami, gwiazdkami, reniferami i innym draństwem, które tuż po nowym roku zmienią się w walentynkowe serduszka. W końcu to jest ten czas, w którym kupujemy naszym bliskim prezenty.

W tym całym świątecznym szaleństwie chodzi tylko o jedno – o wypracowanie na nas, konsumentach, zysku. Niezależnie od tego co kupimy, ktoś z tego zysku skorzysta. Lepiej, żeby skorzystał ktoś potrzebujący, niż biznesmeni albo korporacje, którzy i tak zysk po świętach będą mieli wymierny.

Poniżej mały poradnik gdzie szukać podmiotów, w których możemy kupić oryginalne rzeczy na różne prezenty, a z których zysk napędzi działania społeczne.

Anatomia zysku

Istnieją organizacje pozarządowe, które działają częściowo na polu biznesu, generują zysk, ale w całości przeznaczają go na działania statutowe. Co ważne, działania takich organizacji polegające na generowaniu zysku, są tylko uzupełniającymi działaniami do ich normalnych działań, ale gwarantują stabilny dopływ gotówki na realizowane inicjatywy. W tej grupie znajdują się ngo prowadzące działalność gospodarczą, spółdzielnie socjalne i niektóre spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Czym te grupy różnią się od biznesu? Jedną podstawowa rzeczą – biznes działa dla zysku, a zysk może być podzielony między właścicieli danego przedsiębiorstwa lub instytucji biznesowej. Jeśli na przykład inwestujecie na giełdzie, to taki zysk wypracowany przez spółkę akcyjną dostajecie w postaci dywidend.

Stąd powinniśmy wyciągnąć jeden wniosek. Jeśli kupujemy towar lub usługę od sektora biznesu, niezależnie od tego kto prowadzi dany biznes – czy jest to spółka czy organizacja pozarządowa – zysk był, jest i zawsze będzie wkalkulowany cenę towaru albo usługi. Ale od nas zależy, czy ten zysk nadal będzie pracował na coś dobrego.

Redystrybucja zysku

Z mojego punktu widzenia nie jest ważne jaki zysk wygeneruje jakiś podmiot, z którego usług skorzystamy, ale co się z tym zyskiem później dzieje. Jeśli byłbym właścicielem biznesu i miał zysk z mojej działalności, to z przyjemnością pojechałbym sobie na długie wakacje gdzieś daleko. Albo kupił fajny samochód. Albo drugi fajny samochód.

Natomiast każda organizacja non-profit prowadząca działalność gospodarczą cały zysk przeznacza na realizacje swoich działań statutowych – czyli zysk nadal pracuje w sektorze społecznym napędzając kadrę i inicjatywy podejmowane przez organizację. Szczerze mówiąc wolę finansować pośrednio kolejne działania społeczne, niż kolejne, często zbyteczne, wydatki niespołecznych przedsiębiorców.

Komu warto płacić

W naszej okolicy na pewno działają organizacje łączące biznes i działania społeczne, dostarczające różne usługi i towary. Powszechnie określa się ten sektor ekonomią społeczną i pod takim szyldem należy ich szukać. Niestety nie jest to proste, bo ekonomia społeczna dopiero się rozwija, a próby stworzenia spójnego spisu organizacji i instytucji jest trudny ze względu na dużą ilość powstających i zamykających się podmiotów i ich różnorodności.

Do interesujących nas organizacji należą:

• Organizacje pozarządowe prowadzące działalność gospodarczą,
• Spółdzielnie socjalne
• Centra Integracji Społecznej i Kluby Integracji Społecznej
• Zakłady Aktywizacji Zawodowej

Jak znaleźć interesujący nas podmiot

Nie ma jednego miejsca, które zbierałoby wszystkie informacje na ten temat, dlatego wymaga to od nas zaangażowania i aktywnego szukania. Szczególnie, że nie wszystkie organizacje pozarządowe chwalą się tym, że prowadza działalność gospodarczą. Istnieje jednak kilka list, spisów, wykazów i baz, które ułatwiają poszukiwania.

Jeśli więc zależy nam na odpowiedzialności, to niestety pierwszy krok musimy wykonać sami i przekopać się przez dane. Na całe szczęście większość z nich jest dostępna przez internet, a raz zrobione przeszukanie pozwoli nam zebrać informacje do wykorzystania w przyszłości.

Ważne! Podmioty mogą realizować różną działalność – mogą zarówno sprzedawać towary, jak i dostarczać określonych usług. Jeśli szukamy pod kątem prezentów, to oczywiście interesuje nas raczej ta pierwsza opcja, dlatego będziemy musieli zapoznać się z profilem działalności każdej organizacji, zanim zdecydujemy się nią odwiedzić. Ale da się to zrobić nie wstając od komputera.

Gdzie szukać

Organizacje pozarządowe prowadzące działalność gospodarczą – najłatwiej znaleźć przez nasze lokalne kontakty i networking. Możemy się do tego wspomagać chociażby bazami ngo.

Sklepy charytatywne – czyli „charity shop”, to sklepy prowadzone przez niektóre organizacje, z których zyski napędzają ich działania statutowe. Jest to działanie stosunkowo słabo rozwinięte w Polsce, ale z ogromnym potencjałem. Większość opiera się na modelu sprzedaży rzeczy pozyskanych od indywidualnych darczyńców – czyli sklepów z używanymi rzeczami, ale nie jest to reguła i w niektórych możemy znaleźć także rękodzieło artystyczne. Liczba takich sklepów będzie na pewno rosła. Jednymi z pierwszych sklepów tego typu są sklepy Fundacji Largo w Krakowie i Fundacji Sue Ryder w Warszawie. Niektórym udało się zrobić całkiem sporą listę takich sklepów w Polsce.

Spółdzielnie socjalne – Ogólnopolski Związek Rewizyjny Spółdzielni Socjalnych (OZRSS) stworzył listę wszystkich spółdzielni socjalnych działających w Polsce (dane na maj 2015). Katalog grupuje spółdzielnie według regionów, nie ma danych na temat profilu spółdzielni i realizowanych przez nie działań, więc namierzenie ciekawych podmiotów blisko nas wymaga dodatkowego googlania. Ale warto, bo to właśnie spółdzielnie socjalne produkują najciekawsze rzeczy.

Wybieram.es – serwis stworzony przez Fundacje Inicjatyw Społeczno Ekonomicznych (FISE), zawierający bazę organizacji ekonomii społecznej oferujących swoje usługi. Katalog pogrupowany jest zarówno ze względu na profil realizowanych działań jak i region. Zawiera nie tylko spółdzielnie socjalne, ale również ngo prowadzące działalność gospodarczą. Niestety nie ma w nim tylu podmiotów co w wykazie OZRSS.

Mapa Podmiotów Ekonomii Społecznej – kolejny serwis stworzony przez FISE, pozwalający na geolokalizację najbliższych podmiotów ekonomii społecznej i zaawansowane wyszukiwanie. Mapy poszczególnych regionów dostępne są także w pdf. Niestety ostatnia aktualizacja w 2013 roku, więc części nowopowstałych podmiotów nie ma w spisie.

Centra Integracji Społecznej i Kluby Integracji Społecznej – CISy i KISy działają aktywizując osoby zagrożone wykluczeniem społecznym. Rejestrowane są przez Wojewodów i to na stronach Urzędów Wojewódzkich należy szukać aktualnych baz danych. Po nazwie CISu lub KISu można dojść do oferowanych przez nie towarów lub usług.

Zakład Aktywizacji Zawodowej – działają w celach rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Lista większości ZAZów wraz z mapą jest udostępniona na stronach Związku Pracodawców Zakładów Aktywności Zawodowej. Dodatkowo ZAZy mają swoją dedykowaną bazę w serwisie bazy.ngo.pl. Podobnie jak w przypadku CISów i KISów, ZAZy rejestruje się u Wojewodów i aktualne listy działających ZAZów w każdym regionie znajdują się na stronach Urzędów Wojewódzkich.

Zakupy przez internet – wersja dla ekstremalnie leniwych, którym nie chce się pogrzebać w powyższych wpisach. Można skorzystać z serwisów, które przekażą procent od naszych zakupów jako darowiznę wybranej przez nas organizacji, np. z FaniMani.pl. Niestety jest to tylko procent, a nie cały zysk z danego zakupu, jak w przykładach powyżej, ale lepsze to, niż nic.

To gdzie kupisz prezenty dla swojej rodziny?

Gdzie znaleźć odpowiedzialny prezent? by Karol Krzyczkowski is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.